HDP’nin %10’luk barajı geçmesini sağlayacak oyu nerede?

Geçen haftaki çalışmamızda son üç seçimdeki oy oranları ve sayıları üzerinden birkaç tablo oluşturmuştum. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Demirtaş’ın aldığı %9,76’lık oy oranı HDP’nin %10’luk seçim barajını geçeceği yönünde en önemli dayanağı oluşturuyor. Bunun ne kadar gerçek olduğunu ancak 7 Haziran günü görüp anlayacağız. Bugün yapabileceğimiz tek şey fikir yürütmek, öngörülerde bulunmaktır.

Peki, HDP’nin oyu %10 ise CHP ve MHP’nin ne olacak?

Yukarıdaki tabloyu incelersek CHP-MHP’nin ortak adayı olan İhsanoğlu’nun beş ay önce yapılmış seçimlerde iki partinin aldığının çok altında bir oy topladığını görüyoruz. Yani bu iki partinin Yerel Seçimlerde aldığı toplam oyun %4,78’i ya hiç sandığa gitmedi ya da başka adaylara kaydı.

Genel kanı özellikle CHP seçmeninde İhsanoğlu’na yönelik tepki nedeniyle ya oy kullanmaya gitmediği bir kısmının da Demirtaş yönünde tercihte bulunduğu yönündedir.

Şu bir gerçek ki geleneksel olarak CHP-MHP’ye oy veren seçmenin HDP yönünde tercihte bulunmasını gerektirecek bir durum yok. Demirtaş’a vermekle tercihini HDP’den yana kullanmak arasında da niteliksel anlamda çok önemli bir fark var.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Erdoğan karşısındaki seçmenin ikinci tura kalması için İhsanoğlu’na da gönlü razı olmadığı için Demirtaş’a tepki oyu vermiş olması da muhtemeldir.

Bu nedenle HDP’nin hesabını Demirtaş’ın aldığı oy oranı üzerinden yapması stratejik olarak yanlıştır.

Bu bir önceki seçimlerde Ufuk Uras’ın meclise bağımsız aday olarak girmesinden farklı değildir. Ufuk Uras tek başına bağımsız aday olarak aldığı oy sayısına eski partisi ÖDP’nin ulaşması mümkün müydü? Aslen CHP’li olan bir kişi Ufuk Uras ismini önemsediği için kendisine oy verdi.

Bu ve benzer örnekler çeşitlenebilir.

Şimdi kritik sorua gelelim.

HDP’nin %10’luk barajı geçmesini sağlayacak oyu nerededir?

Demirtaş’ın aldığı oy = HDP’nin alacağı oy = %9,76 garanti midir?

Bana göre bu denklem kendi içinde hiçbir şekilde eşit değildir. Eğer böyleyse zaten HDP bir şekilde seçim ortamının da verdiği heyecanla %12’lere kadar çıkacaktır.

Yok eğer HDP’nin oy oranı gerçekte 30 Mart 2014 Yerel Seçimlerinde aldığı %6,61’se o zaman önünde çok zor bir seçim süreci var demektir.

Çünkü bu durumda yaklaşık olarak 1.600.000 kişiyi (%3,39) kendi tarafına çekecek bir propaganda yapması, seçim stratejisi kurması gerekiyor ki benim düşüncem HDP’nin aşması gereken eşik budur.

Peki, sosyolojik olarak böylesine güçlü oy hareketleri mümkün müdür?

Yunanistan’da sosyalist diyeceğimiz bir parti ülkenin 1/3’e ait seçmeni kendi tarafına çekmeyi başardı.

Ancak orada 2008’den beri süre gelen çok ciddi bir ekonomik kriz var. Biz bu krizden çok daha ağırını 2001’de yaşadık ve bir sene sonra AKP, Syriza’nın aldığı oy oranıyla Türkiye’de iktidar oldu, iktidardaki koalisyon partileri olan DSP-MHP ve ANAP meclis dışında kaldılar.

30 Mart 2014 seçimlerinden önce en önemli sorun 17-25 Aralık kriziydi ancak AKP buradan az hasar alarak çıkmasını bildi, ancak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde neredeyse aklandı.

Bu verilerden ders almak gerekiyor.

Türkiye öyle ya da böyle ekonomik anlamda Yunanistan ile kıyaslanacak bir kriz yaşamıyor. Belki çok daha ağır bir sürece doğru ilerliyor olabiliriz ancak bunu bilmiyoruz. En azından 2014 seçimlerinde oy tercihini kullanan seçmen için bu hissedilir bir gerçek değil.

AKP’nin tabanında çok önemli bir Kürt seçmeni olduğunu da biliyoruz. Bu seçmenler etnik anlamda Kürt olsalar da ekonomik bakımdan Türkiye ile entegre olmuştur.

AKP’nin bu kadar güçlü bir oy sayısı almasının gerisinde yatan temel unsur da budur zaten.

HDP, AKP’nin içindeki Kürtleri yanına çekmeyi başarmak zorundadır.

Bunun için yukarıdaki tabloyu da incelemek gerekiyor. Burada 2014 yılı içinde yapılan iki seçimde HDP ve Demirtaş’ın aldığı oy oranlarını görebiliyoruz.

Bu tablodan okuyacağımız tek bir şey var; HDP bu bölgelerde ulaşabileceğinin en üst sınırına gelmiştir. Buradan ötesine nasıl geçer bunu göreceğiz.

Özetle HDP çok kritik bir tercih yaparak belki de imkânsızı talep ederek Türkiye’de önemli bir eşiği geçmeye hazırlanıyor.

Bir sonraki aşamada bir başka şeyi tartışacağız.

HDP gerçekten bu seçimlerde meclise girmek istiyor mu?

Bunun cevabını aramak gerekiyor.

http://twitter.com/uzaygokerman

uzaygokerman@gmail.com