2010 Referandumu öncesinde AKP’nin Türkiye’de demokrasinin yerleşmesi ve gelişmesine yönelik öncü rol oynayacağıyönünde özellikle bir kısım seçkin aydın kesiminde güçlü bir beklenti vardı. Bu beklenti “yetmez, ama evet” şeklinde kendisine bir de slogan üretmişti.
Ülkemizde bu aydın kesimin ilk ve son yanılgısı olmayacaktır. Çünkü aydınımız gerçekte gücünü hala kendisinden değil, dışarıdan alıyor, besleniyor.
Türkiye ve tarihini yüz yıllardan beri aynı bakış açısı ile tahlil edip, değerlendiriyor ve buna göre tavır ve pozisyon alıyor.
Asıl yaslanacağı ve gücünü alacağı toplumdan hala uzak ve kopuk yaşıyor.
Ne Cumhuriyeti, ne onun kurmaya çalıştığı yapıyı ne askeri vesayet düzenini doğru bir şekilde anlamadı, formülüze edemedi, değerlendiremedi.
Bu nedenle bugünü sentezlemekten de aciz.
Aciz kategorisinin altında toplayacağımız o kadar çok isim var ki…
Kendi öz değerlerine yabancılaşarak devletçi merkezi yapıdan kurtulmak için bu yapıyla ortaklık kuranları tarih kuşkusuz unutmayacaktır.
AKP köken itibarıyla demokrasi geleneğinden gelmeyen inanç ve düşünce sahiplerinin liderliğinde kurulmuş bir örgütlenmedir.
Merkezinde liberal ekonominin kendi etrafında toplanmış bir takım sermaye gruplarıyla ilişkilendirmesi ve bunun hegemonal bir şekilde organizasyonu vardır.
Bu organizasyon eskinin paydaşlarını sürecin dışına itmek için demokratikleşmeyi kullandı.
Eski paydaşlar Cumhuriyetin geleneksel devlet merkezi etrafında kümelenmiş gruplarıydı. Devletin hem bekâsına sahip çıkıyorlar, hem ekonomik ilişkileri yönlendiriyorlar hem de sistemin devamını sağlıyorlardı.
Bunun batıdaki anlamıyla liberalizmle çok doğru ilişkiler kurduğunu söylemek çok zordur. Zaten olamadı da.
Son 30 yıllık dönem Türkiye’de AKP’nin tepesine oturduğu ve çatısı altındanda örgütlediği bir sermaye sınıfı oluşturdu. Bu işte devletçi merkezi yapıdan farklı bir oluşumdu.
Çünkü bu sermaye grubu aynı zamanda tabanda çalıştırdığı kişilerle de güçlü ilişkiler kurdu.
Sermaye birikimi çeşitli katmanlarda kişiler tarafından iş, meta, kâr ortaklığı şeklinde paylaşıldı.
28 Şubat işte bu yapıyı ortadan kaldırmak, değiştirmek için devletçi merkezi yapı tarafından son bir hamle olarak yapıldı.
28 Şubat aktörleri Ecevit başbakanlığında son kez iktidara gelirken aslında sonun başlangıcını da yaşıyordu.
Türkiye’yi Şubat 2001 Krizine götüren yapısal kurgu bütün bu ilişkilerin bir parçasıdır.
Krizler, askeri darbelere benzetebiliriz. Askeri darbelerin öncesinde nasıl ülkede kaos ortamı bilerek yaratılmışsa, ekonomik krizlerin öncesinde kriz kendisini özenle hazırlamıştır.
Kriz bir çok fırsatı ve düzenlemeyi bir arada yapar.
Yeni düzenleme aynı zamanda yeni bir yönetim anlayışı ve iktidar demektir.
Çok uzatmayalım, sonra detaylarına gireriz; AKP bu süreci başarıyla yönetmiştir.
Şubat 2001 Krizi sırasında Türkiye 8 milyar dolar kredi alabilmek için IMF’ye olmadık tavizler verirken on yıl sonra IMF’ye olan borçlarını kapatıp hatta ona kredi verecek, ortak olacak hale gelmesini yoktan üretilmiş, yaratılmış bir takım yeni düzenlemeler, mucizeler, hele sadece AKP’nin işbilirliği ile açıklamak rasyonel değildir.
Türkiye’nin Şubat 2001 Krizi öncesinde sonrasında bu ekonomik gücü, değeri ve birikimi vardı. Ancak henüz kullanıma sunulmamıştı.
AKP on yıl boyunca bu yapıyı kusursuz bir örgütlenme bilinciyle bir araya topladı, geliştir.
Bu yapıya kusursuz bir liberalizm diyebiliriz.
Bizim aydınımız liberalizmin kelime köküne hayrandır; ancak bunun ekonomik bir sistemi anlatan ifade olduğunu bir türlü anlayamaz. Belki de kendisi de bu sistemin paydaşı olduğundandır bilemiyoruz.
AKP’nin son bir seneden beri özellikle bu kesimde yarattığı hayal kırıklığı sistemin bütün sürecini doğru tahlil edenler için bir sürpriz değildir.
Doğal sonuçtur.
Bundan sonra neler olacak?
Sonra devam edelim mi?
Uzay Gökerman 